2 MİLYON ÇALIŞANI İLGİLENDİRİYOR: YEME-İÇME SEKTÖRÜNDE BAHŞİŞ DÜZENLEMESİ GÜNDEMDE
Türkiye Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TURYİD), yeme-içme sektöründe yaklaşık 2 milyon çalışanı doğrudan ilgilendiren bahşiş ve servis ücreti uygulamalarına ilişkin yeni bir model önerisini kamuoyuyla paylaştı. Dernek, bahşişin kredi kartı ve dijital ödeme sistemleri üzerinden, tamamen gönüllülük esasına dayalı olarak alınabilmesini sağlayacak bir yasal düzenleme çağrısında bulundu.
Sektörde uzun yıllardır uygulanan servis ücretinin, mevzuat çerçevesinde işletmeler aracılığıyla çalışanlara aktarılan bir gelir kalemi olduğuna dikkat çeken TURYİD, bahşişin ise hizmetten duyulan memnuniyete bağlı, kişinin tercihine dayalı bir ödeme biçimi olduğunu vurguladı. Dernek, bu iki uygulamanın sıklıkla birlikte tartışılmasının kamuoyunda kavram karmaşasına yol açtığını belirtiyor.
“Gönüllü bahşiş modern ödeme sistemlerine entegre değil”
TURYİD’e göre mevcut tartışmaların temel nedenlerinden biri, gönüllülük esasına dayalı bahşişin kredi kartı ve dijital ödeme sistemlerine entegre edilememesi. Dernek, bu alanda atılacak adımların hem çalışanlar hem de tüketiciler açısından daha şeffaf ve dengeli bir yapı oluşturacağını ifade ediyor.
Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan TURYİD Yönetim Kurulu Başkanı Kaya Demirer, şu ifadeleri kullandı:
“Türkiye’de bugün itibarıyla kredi kartı aracılığıyla, tamamen gönüllülük esasına dayalı bahşiş bırakılmasını mümkün kılan bir sistem bulunmuyor.”
Demirer, TURYİD’in bu konuda net önerileri olduğunu vurgulayarak şöyle devam etti:
“Tüketicilerin daha açık ve güçlü şekilde bilgilendirilmesi, gönüllülük esasına dayalı bahşişin kredi kartıyla tahsil edilmesine izin verilmesi, yüzdelik gelirlerin çalışanlara dağıtımında kullanılan ve günümüz koşullarına uymayan dağıtım modellerinin gözden geçirilmesi ve bu konuda çalışanların da söz sahibi olduğu ortak kurulların oluşturulması gerektiğini düşünüyoruz. Bu anlamda ciddi bir yol kat edildi, kredi kartı üzerinden gönüllü bahşiş sisteminin yeni yıl ile birlikte kısa süre içinde yasal zemine kavuşacağına inanıyoruz.”
“Bahşişin vergisini biz üstlenmeye hazırız”
Sektörün sorumluluk almaya hazır olduğunu vurgulayan Demirer, bahşiş ve servis ücretinin sıklıkla aynı başlık altında tartışılmasının sahadaki uygulamalarla örtüşmediğine dikkat çekti. Demirer değerlendirmesinde şunları söyledi:
“Bahşiş ve servis ücreti çoğu zaman aynı başlık altında tartışılıyor. Oysa sahadaki uygulamalar ve beklentiler farklı. Kredi kartıyla gönüllü bahşiş bırakılmasını mümkün kılan bir sistem hayata geçtiğinde, bu ayrım çok daha net hale gelecektir.”
Demirer, düzenleme hayata geçtiği takdirde sektörün yüzde 10’luk bahşiş vergisini üstlenmeye hazır olduğunu da belirterek şöyle konuştu:
“Bahşişin kredi kartıyla ödenmesini sağlayacak düzenleme yapılırsa, yüzde 10’luk bahşiş vergisini işletmeler olarak biz üstlenmeye hazırız. Böylece hem çalışanlar açısından belirsizlikler ortadan kalkar hem de kamuoyundaki tartışmalar sağlıklı bir zemine oturur.”
Kamu-özel sektör iş birliği vurgusu
Kamu kurumlarının yaklaşımının belirleyici olacağını ifade eden Demirer, Hazine ve Gelir İdaresi’nin gönüllülük esasına dayalı bu sistemi sembolik bir stopajla desteklemesinin, özel sektörün önünü açacağını belirtti. Bu yaklaşımın kamu ve özel sektör dayanışmasına güçlü bir örnek oluşturacağını dile getiren Demirer, yaklaşık 2 milyon hizmet sektörü çalışanının gelirlerinde gözle görülür bir artış sağlanabileceğini kaydetti.
Demirer ayrıca, gönüllülük esasına dayalı bahşiş gelirinin çalışanlar açısından kişisel gelir vergisine tabi olmamasının, sistemin amacına ulaşması açısından önemli bir tamamlayıcı unsur olduğunu da vurguladı.
POS cihazlarında bahşiş seçeneği gündemde
Yeni model kapsamında, kredi kartıyla ödeme sırasında POS cihazlarında müşteriye bahşiş ekleme seçeneği sunulması, bahşiş tutarlarının işletmenin ticari gelirinden ayrı şekilde izlenmesi ve çalışanlara dağıtılması öngörülüyor. Dağıtım sürecinde ise çalışan ve işveren temsilcilerinin birlikte yer aldığı mekanizmaların oluşturulması planlanıyor.
TURYİD, ilgili kamu kurumlarıyla yürütülen çalışmalar sonucunda hem tüketici hassasiyetlerini hem de yeme-içme sektöründe emeğin karşılığını gözeten sürdürülebilir bir yapının hayata geçirilmesini hedefliyor.
